Opieka nad osobą starszą – jak uzyskać świadczenia opiekuńcze?

Opieka do osoby starszej to czasami konieczność. Zastanawiasz się, jak to zrobić? Samemu podjąć się opieki czy zatrudnić wykwalifikowaną osobę? Pokazujemy, jak to wygląda, a także opowiadamy o świadczeniach opiekuńczych, które możesz uzyskać.

Opieka nad osobą starszą – co musisz wiedzieć?

Opieka nad osobą starszą może być bardzo wymagająca, w zależności od stanu zdrowia tej osoby. Poważne choroby mogą niestety doprowadzić do trwałej niepełnosprawności, w związku czym bliska Ci osoba będzie potrzebowała pomocy nawet podczas zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych.

Dostępne są oczywiście specjalistyczne usługi opiekuńcze, które świadczą np. pielęgniarki, ale nie każdy decyduje się na takie rozwiązanie. W końcu kto zapewni lepszą opiekę niż najbliższa osoba? Wszystko zależy też oczywiście od tego, na czym ma polegać opieka, bo niestety niektóre czynności mogą być dla Ciebie zbyt trudne, jeśli nie masz odpowiedniego przygotowania. Jeśli natomiast opieka ma polegać na zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych i zapewnianiu kontaktów ze społeczeństwem, to nic nie stoi na przeszkodzie, żeby taka opieka była sprawowana właśnie przez członka rodziny.

Co więcej, przewidziano świadczenie opiekuńcze dla najbliższego członka rodziny, który zrezygnuje z pracy, żeby podjąć się opieki nad swoim bliskim. Jest to świadczenie, którego kwota jest niewiele niższa niż najniższa pensja krajowa.

Kto ma obowiązek opiekować się osobą starszą?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy bardzo jasno określa tę kwestię. Chodzi tutaj o obowiązek alimentacyjny, czyli właśnie obowiązek dostarczenia środków utrzymania. Oczywiście jako środki utrzymania należy też rozumieć możliwość funkcjonowania, a osoby starsze legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniem niepełnosprawności mogę ich nie mieć bez odpowiedniej opieki.

Wracając już do samej ustawy, to w pierwszej kolejności obowiązkiem alimentacyjnym są obciążeni małżonkowie. Ich obowiązek wyprzedza wszystkich krewnych, którzy z kolei są obciążeni w następującej kolejności:

• dzieci, rodzice;
• rodzeństwo, 
• wnuki, dziadek i babcia.

Przy czym zauważ, że rodzeństwo może nie dopełniać obowiązku alimentacyjnego, jeśli byłoby to szkodliwe dla ich sytuacji życiowej i majątkowej. 

Opieka nad chorym członkiem rodziny nie jest niczym dziwnym, ale nie każdy chce się tego podjąć. Rezygnacja z pracy to trudna decyzja, a bez tego ciężko jest w pełni poświęcić się najbliższej osobie, która wymaga całodobowej opieki. 

Opieka nad starszą osobą – kto może się jej podjąć?

Teoretycznie opieki nad starszą osobą może się podjąć każdy, nie tylko osoba z rodziny i nie tylko profesjonalny opiekun lub opiekunka. Nie da się jednak ukryć, że bardzo często opieka nad starszą osobą jest bardzo wymagająca i wyczerpująca. Wymaga też odpowiedniego charakteru i determinacji. 

Osoba z najbliższej rodziny ma z pewnością tę przewagę, że zna osobę wymagającą opieki. Są sobie bliscy, dlatego może zdecydowanie lepiej rozumieć jej potrzeby. Na szczęście w naszym systemie prawnym jest zrozumienie dla tej kwestii, w związku z czym opiekun z najbliższej rodziny nie zostanie bez środków do życia, bo może otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie. Niestety droga do uzyskania świadczenia jest trudna, a zamiast niego w ośrodkach pomocy społecznej proponują świadczenia dla opiekuna w niższej kwocie, która wynosi zaledwie 620 zł. Szerzej piszemy o tym w dalszej części artykułu.

Opieki może się też oczywiście podjąć profesjonalny opiekun. Taka opieka może się wówczas odbywać w miejscu zamieszkania osoby starszej, która wymaga opieki, a także w placówce opiekuńczej. 

Opieka nad osobami starszymi w domu czy w placówce?

Ośrodek pomocy społecznej może przyznać bezpłatną opiekę na osobę starszą, ale nie jest to takie proste. Taka osoba musi uzyskać co najmniej 40 punktów w skali Barthel. Jest to dokładnie pielęgniarska opieka długoterminowa, z której warto skorzystać, jeśli osoba wymagająca opieki się zakwalifikuje.

W przypadku tej opcji opieki w domu konieczne będzie skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego z kartą pacjenta, w której będzie wskazanie odnośnie objęcia opieką, a także ocena stanu osoby wymagającej opieki zgodnie ze skalą Barthel. Taką ocenę może też przeprowadzić pielęgniarka. Taka pielęgniarka jest osobą ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym, dlatego można być pewnym co do jej kwalifikacji.

Oczywiście jest też opcja skierowania bliskiej osoby do Domu Pomocy Społecznej. W takim miejscu z pewnością nie zabraknie specjalistycznej opieki, ale jednak takie rozwiązanie może być nieprzyjemne dla niektórych osób. Nie da się ukryć, że zmiana otoczenia może negatywnie wpłynąć na komfort psychiczny osoby starszej. Do tego dochodzi też izolacja od osób bliskich, która również może bardzo niekorzystnie wpłynąć na samopoczucie. 

Wszystko sprowadza się do tego, jak dobrze jest płatna Twoja praca. Jeśli nie zarabiasz dużo powyżej minimalnej pensji krajowej, to z pewnością korzystna będzie rezygnacja z pracy, dzięki której pojawi się dla Ciebie możliwość uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego w kwocie 2458 zł miesięcznie. 

Ile kosztuje opieka nad starszą osobą?

Jeżeli nie masz możliwości zrezygnowania z pracy, a bliska Ci osoba nie kwalifikuje się do programu pielęgniarskiej opieki długoterminowej, to niestety konieczne będzie opłacenie opiekunki. Różne opiekunki pobierają różne wynagrodzenia, ale raczej nie masz co liczyć na to, że będzie tanio. Opieka nad starszą osobą jest bardzo wymagająca i obciążająca, dlatego też wiąże się z odpowiednim wynagrodzeniem. 

Im większe doświadczenie i wyższe kwalifikacje, tym droższe będą usługi konkretnej osoby, która podejmie się opieki. Pamiętaj jednak, że większe doświadczenie i wyższe kwalifikacje oznaczają pewność, że bliska Ci osoba będzie odpowiednio zaopiekowana. To bardzo ważne, a w przypadku niedoświadczonych lub nieprofesjonalnych opiekunów nie wiesz, że wszystko będzie w porządku. 

Opieka nad starszymi osobami a świadczenia opiekuńcze

Opieka nad starszymi osobami umożliwia Ci uzyskanie jednego z trzech świadczeń opiekuńczych. Co ważne, możesz je uzyskać tylko do końca 2023 roku, bo od stycznia 2024 rząd wprowadzi nowe świadczenie, które będzie skierowane bezpośrednio do osoby wymagającej opieki, a tym samym uniemożliwi uzyskanie aktualnych świadczeń, jeśli ktoś opiekuje się osobą dorosłą.

Dwa z nich, czyli specjalny zasiłek opiekuńczy 2023 i zasiłek dla opiekuna, przysługują w kwocie 620 zł miesięcznie, a świadczenie pielęgnacyjne to aż 2458 zł miesięcznie. Wymagania? Niemalże te same. Główną różnicą jest to, że uzyskanie najwyższego ze świadczeń wymaga nieco więcej czasu, a także wiedzy prawniczej, dzięki której można odwołać się od negatywnej decyzji ośrodka pomocy społecznej, który jest w Twoim mieście odpowiedzialny za przyznawanie praw do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego.

Jak uzyskać opiekę nad osobą starszą?

Żeby osobiście i oficjalnie zyskać opiekę na osobę starszą, musisz zgłosić się do ośrodka pomocy społecznej właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania. Prawdopodobnie w OPS usłyszysz, że musisz zrezygnować z pracy, co rzeczywiście jest prawdą. Niestety dowiesz się też, że skoro opiekujesz się osobą dorosłą, to przysługuje Ci tylko 620 zł miesięcznie. Jak już wiesz, nie jest to prawda, bo z pomocą prawnika możesz uzyskać aż 2458 zł miesięcznie.

Opieka nad osobą starszą przez członka rodziny – Twoja szansa na świadczenie pielęgnacyjne

Jeżeli jesteś najbliższym członkiem rodziny osoby starszej, a ona ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, to możesz uzyskać świadczenie pielęgnacyjne. Oczywiście pod warunkiem, że zrezygnujesz z pracy. 

Sama osoba starsza może też pobierać zasiłek pielęgnacyjny, ale zarówno do zasiłku, jak i świadczenia, potrzebne będzie orzeczenie oniepełnosprawnosci i niezdolność do samodzielnej egzystencji a także wskazania dotyczące stałej lub długotrwałej opieki. W okresie sprawowania opieki nie możesz podejmować żadnej innej pracy, bo pieniądze dostaniesz właśnie w związku z rezygnacją z pracy.

Jak uzyskać świadczenie pielęgnacyjne za opiekę nad starszą osobą?

Jeśli chcesz uzyskać świadczenie pielęgnacyjne za opiekę nad starszą osobą, to najlepiej skorzystaj z pomocy wykwalifikowanego prawnika. Przyda Ci się, ponieważ konieczne będzie odwołanie od decyzji I instancji do samorządowego kolegium odwoławczego. Pisząc takie odwołanie, nie możesz zostawić urzędnikom pola do manewru. 

Właśnie dlatego niezbędna jest profesjonalna wiedza na temat obowiązujących przepisów prawa, a także przytoczenie odpowiednich wyroków, które będą idealnie dopasowane do Twojej sytuacji. Zaufaj naszemu ekspertowi – on może poprowadzić Twoją sprawę, dzięki czemu uzyskasz prawa do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego za opiekę nad starszą osobą z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

ZUS – zasiłek opiekuńczy nad osobą starszą

W trakcie krótkiej opieki nad osobą starszą z rodziny możesz dostać zasiłek opiekuńczy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ile wynosi miesięczny zasiłek opiekuńczy? Będzie to 80% Twojej pensji, ale z pominięciem składek na ubezpieczenie społeczne. 

Zasiłek opiekuńczy z ZUS na osobę starszą przysługuje nie dłużej niż przez 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, dlatego nie jest to forma opieki, która wystarczy na cały rok.

Podsumowanie

• Możesz osobiście opiekować się osobą starszą se swojej najbliższej rodziny. Dostaniesz wtedy świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli zrezygnujesz z pracy.
• Jeżeli bliska Ci osoba spełni wymagania, to może dostać opiekunkę z opieki społecznej w ramach długotrwałej opieki pielęgniarskiej.
• Opieka może się też odbywać w ośrodkach świadczących całodobowe usługi opiekuńcze.
• Możesz też zająć się osobą starszą przez 14 dni w roku, nie wykorzystując urlopu. Dostaniesz wtedy zasiłek opiekuńczy z ZUS.

Źródła

Pielęgniarska domowa opieka długoterminowa

Kodeks rodzinny i opiekuńczy

Ustawa o świadczeniach rodzinnych

ZUS – zasiłek opiekuńczy