Renta socjalna na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności – dla kogo?

Renta socjalna na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności to temat, który interesuje wiele osób posiadających takie orzeczenia. W tym artykule wyjaśniamy, czy można ją uzyskać na tej podstawie, a także podpowiadamy, gdzie złożyć wniosek o jej przyznanie. Przedstawiamy też alternatywne świadczenia dla osób, które mają orzeczenia, ale nie mogę uzyskać takiej renty.

Renta dla niepełnosprawnych – czy aby na pewno na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności?

Niestety renta socjalna nie przysługuje na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności. Powód jest bardzo prosty – rentę socjalną wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a żadne świadczenia z ZUS nie mają powiązania z orzeczeniami o niepełnosprawności. 

Renty z ZUS przysługują z powodu naruszenia sprawności organizmu, jeśli Twój stan zdrowia uniemożliwia Ci podjęcie pracy zarobkowej. Oczywiście niezdolność do pracy jest fizycznie powiązana z niepełnosprawnością, ale na potrzeby świadczeń, rent i zasiłków trzeba być w posiadaniu nie tylko orzeczenia o niepełnosprawności, ale także orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.

Renta socjalna dla niepełnosprawnych – kiedy przysługuje?

Renta socjalna przysługuje, kiedy masz orzeczenie o niezdolności do pracy, która powstało u Ciebie przed ukończeniem 18. roku życia, jeśli po osiągnięciu pełnoletności nie była przez Ciebie podejmowana edukacja w szkole wyższej.

Prawo do renty socjalnej możesz też uzyskać z powodu całkowitej niezdolności do pracy powstałej w późniejszym wieku, ale warunkiem jest powstanie tej niezdolności w trakcie studiów do 25. roku życia lub w dowolnym wieku w trakcie studiów doktoranckich, szkoły doktorskiej albo aspirantury naukowej. 

To lekarz orzecznik ZUS podejmie decyzję co do tego, czy rzeczywiście sprawność Twojego organizmu jest naruszona na tyle mocno, że nie będziesz w stanie podjąć się żadnej pracy zarobkowej. 

Renta dla osoby niepełnosprawnej po 16. roku życia

Rentę socjalną możesz dostać dopiero po osiągnięciu pełnoletności. Niezwykle istotne jest jednak to, że uraz lub inne naruszenia sprawności organizmu musi u Ciebie powstać przed dniem, w którym osiągniesz pełnoletność, o ile nie kontynuujesz nauki. 

Wniosek o rentę możesz złożyć już w dniu swoich 18 urodzin 

Renta dla osoby niepełnosprawnej po 18. roku życia

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, istnieje kilka opcji, żeby dostać rentę socjalną, nawet jeśli sprawność Twojego organizmu została naruszona po ukończeniu 18. roku życia. Musi to nastąpić:

• podczas edukacji w szkole wyższej, ale pod warunkiem, że było to przed ukończeniem 25. roku życia;
• w trakcie studiów doktoranckich w dowolnym wieku;
• podczas edukacji w szkole doktorskiej w dowolnym wieku;
• w trakcie aspirantury naukowej w dowolnym wieku.

Jeśli nie spełniasz żadnego z powyższych warunków, to niestety nie otrzymasz renty socjalnej. Nie oznacza to jednak, że nie masz żadnych alternatyw, jeśli legitymujesz się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności. Szerzej piszemy o tym na samym końcu artykułu.

Stopień niepełnosprawności a wysokość renty socjalnej

Orzeczony Ci stopień niepełnosprawności nie ma żadnego wpływu na wysokość renty socjalnej. Co więcej ,wysokość tej renty jest dla wszystkich jednakowa, o ile nie dochodzi do zmniejszenia jej kwoty wskutek wystąpienia specjalnych okoliczności.

W 2023 roku renta socjalna przysługuje w kwocie 1588,44 zł brutto, co daje 1445 zł netto, na rękę. Co roku ta kwota jest waloryzowana, dlatego możesz mieć pewność, że będzie nadążać za inflacją i aktualnym poziomem rozwoju gospodarczego. 

Do renty socjalnej można dorabiać. Wiążą się z tym jednak pewne ograniczenia, przez które kwota renty może być obniżona. ZUS sprawdza Twoje zarobki, biorąc pod uwagę przychód kwartalny. I tak:

• przy kwartalnym przychodzie, który nie przekroczy 70% przeciętnego wynagrodzenia, dostaniesz rentę socjalną w pełnej kwocie;
• przy kwartalnym przychodzie, który będzie wynosić od 70 do 130% przeciętnego wynagrodzenia, dostaniesz rentę socjalną pomniejszoną o kwotę przekroczenia progu 70%;
• przy kwartalnym przychodzie wyższym niż 130% przeciętnego wynagrodzenia ZUS zawiesi wypłaty Twojej renty socjalnej.

Czy przy umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje renta?

Oczywiście przy umiarkowanym stopniu niepełnosprawności możesz pobierać rentę, ale nie na podstawie samego orzeczenia. Może to być właśnie omawiana w tym artykule renta socjalna, choć jest to raczej wątpliwe, bo większość osób z całkowitą niezdolnością do pracy posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Umiarkowany stopień niepełnosprawności jest w większości przypadków równy częściowej niezdolności do pracy, choć ostatecznie wszystko zależy od decyzji lekarza z ZUS-u.

Możesz też mieć rentę z OC sprawcy wypadku, jeśli Twoja niepełnosprawność wynika właśnie ze skutków wypadku, który nie został przez Ciebie spowodowany. Taka renta jest zazwyczaj przyznawana dożywotnio i ma Ci wynagrodzić niezdolność do pracy lub zwiększone potrzeby.

Jaka jest alternatywa dla osób dorosłych?

Jeśli nie możesz uzyskać renty socjalnej ze względu na wiek, w którym powstała Twoja niezdolność do pracy, to wcale nie znaczy, że nie należą Ci się żadne świadczenia. Jeśli masz orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym, to osoba z najbliższej rodziny, która się Tobą zaopiekuje, może dostać bardzo korzystne świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie. 

Jakie dokładnie warunki trzeba spełnić, żeby dostać to świadczenie?

• Musisz mieć orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
• Osoba sprawująca opiekę musi być Twoim najbliższym krewnym, Twoim małżonkiem lub małżonką.
• Opiekun musi zrezygnować z pracy, żeby podjąć się opieki. Nie wystarczy nie podejmować pracy, bo musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy między opieką a brakiem zarobkowania.
• Musisz złożyć wniosek o świadczenie pielęgnacyjne jeszcze w 2023 roku, ponieważ od stycznia nie będzie można uzyskać tego świadczenia w związku z opieką nad osobą dorosłą.

Niestety ośrodki pomocy społecznej w całym kraju odmawiają praw do tego świadczenia opiekunom dorosłych osób z niepełnosprawnością. Od takiej decyzji można się odwołać, ale samodzielnie przygotowane odwołania do SKO w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego bardzo często kończą się kolejną odmową. 

Żeby odwołanie było skuteczne, musisz w nim wskazać konkretne argumenty, które będą oparte na aktualnym orzecznictwie sądów administracyjnych ze spraw podobnych do Twojej. Odwołanie musi być sporządzone w taki sposób, żeby nie zostawić urzędnikom miejsca na kolejną odmowę. Jeśli nie czujesz się na siłach, żeby samemu starać się o to świadczenie, to zgłoś się do nas. Nasz ekspert zapewni Ci kompleksową pomoc w Twojej sprawie. 

Jeśli zależy Ci na świadczeniu pielęgnacyjnym dla Twojego opiekuna, to lepiej się pospiesz, bo od 2024 roku to świadczenie będzie przysługiwało tylko opiekunom dzieci z niepełnosprawnością. Dla osób dorosłych zostanie wprowadzone nowe świadczenie wspierające, którego kwota będzie oparta na rencie socjalnej, choć przysługują one na innych zasadach. 

Jak uzyskać rentę socjalną po spełnieniu wymogów?

Jeśli spełniasz wszystkie wymogi wiekowe i uważasz się za osobę niezdolną do pracy, to warto złożyć wniosek o rentę socjalną. Jak to zrobić?

Przygotuj niezbędne dokumenty: 

• wniosek o rentę,
• zaświadczenie o okresie nauki,
• zaświadczenie lekarskie OL-9,
• dokumenty medyczne, które potwierdzą Twój stan zdrowia,
• dokumenty od pracodawcy, jeśli jesteś osobą zatrudnioną (wywiad zawodowy i zaświadczenie o terminie umowy i kwocie przychodu).

Złóż je w oddziale ZUS właściwym dla Twojego miejsca zamieszkania.

Jeśli nie jesteś w stanie samemu złożyć wniosku o rentę socjalna wraz z załącznikami, to może to za Ciebie zrobić:

• opiekun prawny,
• przedstawiciel ustawowy,
• opiekun faktyczny,
• inna osoba, jeśli udzielisz jej pisemnego pełnomocnictwa.

Podsumowanie

• Renta socjalna przysługuje na podstawie orzeczenia od lekarza orzecznika z ZUS-u, a nie na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności.
• Kwota renty socjalnej zwiększa się co roku.
• Do renty socjalnej można dorabiać, ale po przekroczeniu pierwszego progu kwoty przychodów wartość renty się zmniejszy, a po przekroczeniu drugiego progu ZUS zawiesi Twoją rentę socjalną.
• W przypadku osób które wykazują niezdolność do samodzielnej egzystencji i mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności opiekun może uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w 2023 roku w kwocie 2458 zł.

Źródła

ZUS

Ustawa o rencie socjalnej