Co to jest zagrożenie odsetek frankowiczów?
Problem frankowiczów dotyczy osób spłacających kredyty powiązane z frankiem szwajcarskim i stanowi poważne wyzwanie gospodarcze. Głównym źródłem trudności są coraz wyższe koszty obsługi zobowiązań, wynikające przede wszystkim z niestabilności kursu walutowego oraz zmian stóp procentowych.
Osoby zadłużone we frankach stoją przed dwoma kluczowymi zagrożeniami:
- wahanie kursu franka wobec złotego, wpływające na wysokość miesięcznych rat i pozostałego salda,
- zmienna stopa procentowa – pierwotnie LIBOR CHF, obecnie SARON, która determinuje wysokość odsetek.
Gdy frank rośnie, powiększa się zadłużenie wyrażone w złotych, a jednoczesny wzrost stóp procentowych w Szwajcarii dodatkowo podnosi raty, co znacznie obciąża domowe finanse kredytobiorców.
Kredyty frankowe były szczególnie popularne w latach 2005-2008, kiedy kurs franka był stosunkowo stabilny, a odsetki w Szwajcarii niższe niż w Polsce. Wiele osób nie zdawało sobie wówczas sprawy z realnego ryzyka walutowego, które nie zostało odpowiednio wyjaśnione. Po kryzysie z 2008 roku kurs gwałtownie wzrósł, co sprawiło, że wartość kredytów przewyższyła ceny nieruchomości, które finansowały.
Ryzyko odsetkowe ma dwie strony:
- wyższy kurs franka powoduje, że odsetki są liczone od powiększonego kapitału,
- wzrost stóp procentowych w Szwajcarii zwiększa koszty obsługi długu.
W Polsce pozostaje aktywnych około 400 tysięcy umów kredytowych powiązanych z frankiem. Ich sytuacja zależy nie tylko od ruchów na rynkach międzynarodowych czy decyzji szwajcarskiego banku centralnego, ale również od orzeczeń polskich i europejskich sądów, które mają wpływ na wysokość spłacanych odsetek i rzeczywiste obciążenie finansowe frankowiczów.
Dlaczego zagrożenie odsetek frankowiczów jest istotne dla kredytobiorców?
Zagrożenie związane z odsetkami to poważny problem dla posiadaczy kredytów we frankach szwajcarskich, który bezpośrednio wpływa na ich kondycję finansową i stabilność domowego budżetu. Szacuje się, że około 400 tysięcy rodzin w Polsce nadal spłaca zobowiązania w tej walucie.
Największym obciążeniem dla kredytobiorców jest wzrost odsetek, który skutkuje znacznym podniesieniem miesięcznej raty kredytu. Nawet nieznaczny wzrost oprocentowania o jeden punkt procentowy może oznaczać konieczność dopłacenia od 500 do 700 zł miesięcznie przy kwocie 300 000 CHF. Dla wielu rodzin oznacza to, że koszt rat przekracza 30% ich dochodów, co jest poziomem, przy którym eksperci zalecają ostrożność.
Sytuację pogarsza długi okres spłaty kredytów, najczęściej od 25 do 35 lat, co powoduje, że nawet niewielkie zmiany stóp procentowych kumulują się w znaczne, wieloletnie koszty. W efekcie wiele rodzin musi liczyć się z dodatkowymi wydatkami liczonymi w dziesiątkach tysięcy złotych.
Najtrudniejsza sytuacja dotyczy osób, których raty rosną nie tylko przez wzrost odsetek, ale także przez umocnienie franka.
Przykładem jest okres 2010–2015, gdy miesięczne zobowiązania niektórych kredytobiorców wzrosły nawet o 70–80% względem początkowej kwoty. Oznacza to, że spłacają oni nie tylko rosnące odsetki, ale też kapitał przewyższający wartość pierwotnego długu przeliczonego na złotówki.
Rosnące raty mają szeroki wpływ na życie rodzin:
- wiele osób ogranicza codzienne wydatki,
- często sięgają po kolejne pożyczki,
- frankowicze posiadają częściej inne zobowiązania niż kredytobiorcy w złotych.
Napięcia finansowe przekładają się także na sferę prywatną i emocjonalną. Badania Uniwersytetu Warszawskiego z 2018 roku pokazują, że aż 67% frankowiczów odczuwa przewlekły stres, a 41% zauważa pogorszenie relacji z bliskimi wynikające z presji spłaty kredytu.
Koszty obsługi kredytu w CHF są trudne do przewidzenia. Decyzje o stopach procentowych podejmowane są przez władze Szwajcarii, a nie przez polski bank centralny, co pozbawia kredytobiorców kontroli nad zobowiązaniem i utrudnia przygotowanie się na zmiany.
Na długą metę wzrost kosztów spłaty powoduje, że coraz więcej rodzin:
- spłaca kredyt znacznie dłużej niż zakładano,
- traci możliwość gromadzenia oszczędności na przyszłość,
- odkłada wsparcie finansowe dla dzieci.
Jakie czynniki wpływają na zagrożenie odsetek frankowiczów?
Ryzyko odsetkowe dla kredytobiorców posiadających kredyty we frankach szwajcarskich wynika z wielu elementów — zarówno makroekonomicznych, jak i prawnych oraz indywidualnych warunków umów.
Kluczowe czynniki wpływające na skalę tego obciążenia to:
- polityka Szwajcarskiego Banku Narodowego (SNB), którego decyzje dotyczące stóp procentowych bezpośrednio kształtują wskaźnik SARON, od którego zależy oprocentowanie większości kredytów frankowych,
- zmiany kursu franka względem złotówki, które mogą gwałtownie zwiększać wysokość rat — np. skok o ponad 20% w dniu 15 stycznia 2015 roku czy wzrost o 7-8% w 2020 roku,
- zapisy umów kredytowych, w tym zasady indeksacji do waluty, sposób wyznaczania spreadu, mechanizmy zmiennego oprocentowania oraz rodzaj rat (stałe lub malejące),
- otoczenie prawne, obejmujące wyroki TSUE, uchwały Sądu Najwyższego oraz indywidualne rozstrzygnięcia polskich sądów dotyczące klauzul niedozwolonych,
- inflacja w Szwajcarii i Polsce, wpływająca na decyzje SNB odnośnie stóp procentowych oraz na realne obciążenie kredytobiorców w krajowej walucie,
- różnica w stopach procentowych pomiędzy Polską a Szwajcarią, która kiedyś gwarantowała niższy koszt kredytów frankowych, lecz obecnie ulega zmianie zwiększając koszty obsługi długu,
- sytuacja na polskim rynku pracy i poziom wynagrodzeń, gdzie znaczący odsetek frankowiczów (aż 22%) poświęca ponad 40% dochodów na spłatę raty kredytu,
- regulacje bezpieczeństwa sektora bankowego, takie jak zalecenia Komisji Nadzoru Finansowego czy wymogi kapitałowe, które wpływają na warunki udzielania kredytów,
- stan finansowy polskich banków, który decyduje o gotowości do oferowania polubownych rozwiązań i atrakcyjnych przewalutowań,
- wydarzenia na arenie międzynarodowej, m.in. konflikty i kryzysy gospodarcze, które wzmacniają pozycję franka jako bezpiecznej waluty.
Decyzje SNB, gwałtowne zmiany kursu franka, szczegóły umów kredytowych i otoczenie prawne mają kluczowe znaczenie dla poziomu ryzyka odsetkowego. Ponadto, inflacja, różnice w stopach procentowych oraz sytuacja ekonomiczna i regulacyjna w Polsce również wpływają na obciążenia frankowiczów.
Jak zagrożenie odsetek frankowiczów wpływa na stabilność finansową?
Problem kredytów frankowych dotyczy około 400 tysięcy aktywnych umów, co stanowi znaczący udział w rynku hipotek i wpływa nie tylko na budżety rodzinne, lecz także na stabilność polskiego sektora finansowego.
Dla instytucji finansowych jest to wyzwanie o wymiarze systemowym. Wzrost udziału zagrożonych kredytów wynosił:
- 2,8% w 2015 roku,
- ponad 4% w ostatnich latach.
W efekcie banki tworzą dodatkowe rezerwy liczone w setkach milionów złotych, co negatywnie wpływa na ich kondycję finansową.
Utrzymywanie wysokich rezerw ogranicza zdolność do udzielania nowych pożyczek. W regionach z największą liczbą kredytów frankowych wzrost nowych hipotek spowolnił o 15-20%, ponieważ środki są zablokowane na potencjalne straty.
Niepewność prawna pozostaje jednym z kluczowych źródeł ryzyka. Instytucje finansowe zgromadziły już ponad 30 miliardów złotych na zabezpieczenie roszczeń prawnych związanych z kredytami frankowymi. Stanowi to nawet 30-40% rocznych zysków sektora, co utrudnia budowanie kapitału i odporności na przyszłe kryzysy.
Kredyty frankowe mają również wpływ na gospodarkę: analizy NBP pokazują, że osoby spłacające takie zobowiązania wydają o 12-18% mniej na bieżącą konsumpcję niż osoby bez kredytów we franku, co przekłada się na spowolnienie wzrostu PKB o 0,2-0,4 punktu procentowego.
Wysokie ryzyko niewypłacalności po stronie zadłużonych obrazuje fakt, że 22% frankowiczów przeznacza ponad 40% domowego budżetu na raty, podczas gdy wśród kredytobiorców złotowych odsetek ten wynosi 14%. Taka sytuacja zwiększa prawdopodobieństwo zaległości i masowych przejęć nieruchomości o wartości od 120 do 150 miliardów złotych, co mogłoby gwałtownie obniżyć ceny i destabilizować sektor.
Problemy płynności banków wynikają z rosnącego ryzyka w portfelu frankowym, co podnosi koszty finansowania międzybankowego oraz emisji obligacji i pogarsza sytuację finansową instytucji.
Utrata zaufania klientów jest nie mniej istotna. Badania Fundacji Kronenberga wskazują, że 63% frankowiczów ocenia banki mniej pozytywnie niż przed zaciągnięciem kredytu, co może obniżać aktywność sektora i korzystanie z innych usług finansowych.
Systemowe ryzyko sektora bankowego wynika z powiązań na rynku międzybankowym. Trudności jednego banku mogą negatywnie odbić się na innych, a nawet do 20% aktywów największych polskich banków jest narażone na przeniesienie problemów dalej.
Wpływ na międzynarodową reputację Polski przejawia się w ocenie wiarygodności kredytowej przez agencje ratingowe. Obniżka ratingu skutkuje wzrostem kosztów finansowania zewnętrznego, ograniczając zdolność banków do konkurowania na rynkach międzynarodowych i hamując rozwój akcji kredytowej.
Jakie są konsekwencje prawne zagrożenia odsetek frankowiczów?
Kredyty we frankach szwajcarskich wywołały poważne skutki prawne zarówno dla klientów banków, jak i samych instytucji finansowych, wpływając na cały polski wymiar sprawiedliwości.
Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odgrywają kluczową rolę. Szczególnie wyrok z 3 października 2019 roku (C-260/18, sprawa państwa Dziubak) wskazał, że sąd nie może zastępować niedozwolonych zapisów walutowych innymi postanowieniami. W praktyce często oznaczało to:
- unieważnienie umowy kredytowej,
- rozliczenie oparte na zasadzie bezpodstawnego wzbogacenia,
- obowiązek banku zwrotu wpłaconych rat,
- brak naliczonych odsetek dla klienta przy zwrocie kapitału.
Polski Sąd Najwyższy w uchwale z 7 maja 2021 roku (III CZP 6/21) podkreślił, że po unieważnieniu umowy bankowi nie przysługuje wynagrodzenie za korzystanie z udostępnionego kapitału, co znacząco poprawiło pozycję frankowiczów, ograniczając uprawnienia banków do żądania dodatkowych świadczeń.
Dynamiczny wzrost liczby spraw dotyczy kredytów w CHF:
- w 2019 roku wpływało około 14 tysięcy pozwów,
- w 2020 liczba wzrosła do ponad 34 tysięcy,
- w 2022 przekroczyła 57 tysięcy rocznie.
Według raportów Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu aż 97% rozstrzygnięć w pierwszej instancji jest korzystnych dla kredytobiorców, co stanowi ogromną zmianę względem wcześniejszych lat.
Sądy podkreślają odpowiedzialność banków za niedostateczne informowanie o ryzyku walutowym:
- podpisanie oświadczenia przez klienta nie zwalnia banku z obowiązku informacyjnego,
- konieczne jest przedstawienie symulacji wpływu wahań kursowych na wysokość rat,
- instytucje często ponoszą odpowiedzialność za uchybienia względem konsumentów.
Kwestia przedawnienia roszczeń została doprecyzowana: 10-letni termin rozpoczyna się od momentu, gdy kredytobiorca uzyskał wiedzę o niedozwolonych postanowieniach w umowie, co daje więcej czasu na dochodzenie praw.
TSUE w wyroku z 11 listopada 2020 roku (C-198/20) potwierdził, że także osoby spłacające już swoje zobowiązania mają prawo domagać się zwrotu środków, gdy umowa zawierała nieuczciwe zapisy.
Trybunał orzekł również o możliwości wstrzymania spłaty rat podczas trwania procesu sądowego (orzeczenie z 29 kwietnia 2021, C-19/20), co pozwala frankowiczom zawiesić regulowanie należności bez ryzyka pogorszenia sytuacji finansowej.
Coraz popularniejsze są pozwy grupowe. Kancelarie i stowarzyszenia konsumenckie organizują liczne grupy klientów, co:
- umożliwia skuteczniejsze prowadzenie spraw,
- obniża koszty postępowań,
- pozwy grupowe liczą nawet kilkaset osób.
Skala ryzyka zmusiła banki do zgromadzenia wysokich rezerw finansowych. Komisja Nadzoru Finansowego szacuje, że rezerwy na roszczenia frankowe przekroczyły do końca 2022 roku 40 miliardów złotych, co stanowi około 2% polskiego PKB.
W praktyce prawnej popularna jest teoria dwóch kondykcji:
- bank zwraca klientowi otrzymane środki,
- kredytobiorca zwraca tylko kapitał bez odsetek,
- rozliczenie pozwala frankowiczom zaoszczędzić nawet setki tysięcy złotych.
Frankowicze, obawiający się wzrostu kosztów związanych z rosnącymi odsetkami, mogą skorzystać z szeregu skutecznych rozwiązań. Przede wszystkim należy szczegółowo zapoznać się z dokumentami kredytowymi i wykorzystać dostępne możliwości prawne. Dobrze jest także rozważyć rozmowy z bankiem, aby wypracować korzystniejsze warunki spłaty.
Pierwszym ważnym krokiem powinna być dokładna weryfikacja zapisów w umowie kredytowej — najlepiej powierzając to zadanie doświadczonym prawnikom. Szacuje się, że nawet 70–80% takich umów zawiera niedozwolone klauzule, co często otwiera drogę do ich unieważnienia. Koszt sporządzenia szczegółowej analizy dokumentacji mieści się zazwyczaj w przedziale od 500 do 2000 zł i zależy od stopnia skomplikowania zapisów.
Coraz więcej kredytobiorców decyduje się również na postępowanie sądowe, które w ostatnich latach staje się coraz bardziej korzystne dla klientów. Statystyki z lat 2020–2023 pokazują, że ponad 95% spraw sądowych kończy się sukcesem frankowiczów. Wygrana daje możliwość całkowitego unieważnienia umowy — co likwiduje zarówno ryzyko zmiany odsetek, jak i może znacząco zmniejszyć pozostałą kwotę do spłaty. Dodatkowym atutem jest możliwość zawieszenia obowiązku płacenia rat w trakcie trwania procesu, co zostało zagwarantowane przez Trybunał Sprawiedliwości UE w 2021 roku.
Czasowe wstrzymanie spłat pozwala znacząco odciążyć domowy budżet. Przykładowo, przy zadłużeniu sięgającym 300 000 franków miesięczne oszczędności zwykle mieszczą się w granicach od 2500 do 4000 zł, co w skali roku oznacza nawet 30–48 tys. zł pozostających w kieszeni kredytobiorcy.
Osoby szukające szybszych rozwiązań mogą spróbować negocjacji z bankiem. Często pojawiają się propozycje:
- przewalutowania długu na złotówki,
- wyeliminowania kosztownego spreadu walutowego,
- obniżenia salda o 10–30%,
- przekształcenia kredytu na złotowy ze stałym oprocentowaniem.
Dane z Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego wskazują, że do końca 2022 roku ponad 65 tysięcy osób skorzystało z takich ugód, uzyskując średnią redukcję zadłużenia na poziomie 25%.
Dla frankowiczów stojących w obliczu trudności finansowych przewidziano możliwość restrukturyzacji kredytu. Pozwala to wydłużyć okres spłaty, dzięki czemu raty stają się mniejsze. Dodatkowo można zawnioskować o:
- zawieszenie spłaty części kapitałowej nawet na dwa lata,
- skorzystanie z wakacji kredytowych, czyli odroczenie całej raty na trzy miesiące w roku.
Warto być na bieżąco z tym, co dzieje się na rynku finansowym. Istotne są decyzje Szwajcarskiego Banku Narodowego dotyczące stóp procentowych, notowania wskaźnika SARON, który od 2022 roku zastąpił LIBOR CHF, oraz aktualny kurs franka wobec złotego.
Wielu kredytobiorców decyduje się dodatkowo na wykupienie polisy zabezpieczającej przed ryzykiem kursowym. Ubezpieczyciele oferują produkty, które pokrywają wzrost kosztów rat w przypadku nagłego umocnienia się franka ponad ustalony pułap. Roczny koszt takiej ochrony wynosi zazwyczaj od 1,2% do 2,5% wartości zadłużenia.
Korzystne może być również przystąpienie do społeczności skupiających frankowiczów – takich jak Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu czy Stowarzyszenie Frankowiczów. Organizacje te zrzeszają ponad 25 tysięcy osób i oferują pełne wsparcie, konsultacje prawne oraz bieżące informacje.
Specjaliści przekonują, że rozproszenie finansowych źródeł pozwala odciążyć budżet. Wskazane jest:
- budowanie rezerwy awaryjnej, która umożliwi pokrycie rat przez minimum pół roku, a najlepiej przez dwanaście miesięcy,
- inwestowanie w aktywa odporne na inflację,
- lokowanie środków w aktywa, których wartość rośnie wraz z umacnianiem się franka.
Można też wykorzystać możliwości zewnętrznego wsparcia. Fundusz Wsparcia Kredytobiorców udziela nieoprocentowanych pożyczek do 36 tys. zł osobom w skomplikowanej sytuacji finansowej. Ponadto dostępne są różnorodne programy samorządowe, które oferują dopłaty do mieszkań dla tych kredytobiorców, na których miesięczne raty stanowią znaczącą część dochodów.
Ostatecznie kluczowe pozostaje indywidualne podejście i stworzenie przemyślanej strategii działania. Połączenie możliwości prawnych, rozwiązań finansowych i praktycznych metod zwiększa bezpieczeństwo frankowiczów i pozwala skutecznie ograniczyć ryzyko związane z kredytem. To najlepsza droga do odzyskania kontroli nad domowym budżetem i trwałego rozwiązania problemu kredytowego.
Jakie strategie mogą pomóc w zarządzaniu zagrożeniem odsetek frankowiczów?
Skuteczne zarządzanie ryzykiem kredytów frankowych opiera się na dobrze dobranych rozwiązaniach finansowych i prawnych. Analiza rynku oraz doświadczenie specjalistów umożliwiły wypracowanie sprawdzonych metod, które poprawiają stabilność finansową wielu osób.
Do najczęściej stosowanych strategii należy zmiana kredytu frankowego na złotowy. Do końca 2023 roku ponad 120 tysięcy Polaków zdecydowało się na przewalutowanie. Pozwala to uniknąć ryzyka zmienności kursów walutowych, a instytucje finansowe często oferują w takich przypadkach preferencyjne kursy wymiany, nawet o 10–15% korzystniejsze niż standardowe. Dodatkowe korzyści to:
- częściowe umorzenie zadłużenia kapitałowego (zwykle 20–25%),
- ustalenie stałego oprocentowania na 5–10 lat,
- zwiększona przewidywalność kosztów kredytu.
Alternatywą jest refinansowanie kredytu we frankach na zobowiązanie w złotych, często w innej instytucji. To rozwiązanie pozwala na:
- pozbycie się kredytu walutowego,
- uzyskanie lepszego i stałego oprocentowania,
- zabezpieczenie przed wzrostem stóp procentowych w okresie spłaty.
Dla osób, które nie mogą lub nie chcą przewalutować kredytu, możliwe jest aktywnie zarządzanie ryzykiem walutowym. Warto rozważyć takie działania jak:
- zabezpieczenie poprzez instrumenty finansowe typu CIRS i opcje walutowe,
- regularne kupowanie franków podczas spadków kursu,
- utrzymywanie części oszczędności w CHF.
Roczny koszt takich operacji wynosi zwykle 1,5–3% zabezpieczanej kwoty.
Wzmacnianie odporności finansowej jest możliwe przez różnicowanie źródeł dochodu. Badania NBP pokazują, że frankowicze z co najmniej dwoma źródłami zarobku byli o 65% mniej narażeni na problemy ze spłatą. Warto inwestować w aktywa generujące pasywny przychód, takie jak nieruchomości na wynajem czy lokaty, rozwijać nowe umiejętności zawodowe oraz systematycznie odkładać 10–15% miesięcznych wpływów.
Kluczową rolę pełni również fundusz awaryjny. Eksperci zalecają zgromadzenie środków pozwalających na spłatę rat przez minimum pół roku, a najlepiej 12 miesięcy. Poduszka finansowa powinna być łatwo dostępna i chroniona przed inflacją.
Wsparcie doradców finansowych i prawnych przynosi wymierne korzyści – klienci korzystający z fachowej pomocy uzyskują średnio 15–20% lepsze warunki ugód z bankami. Eksperci:
- wykrywają niedozwolone zapisy w umowach,
- pomagają wybrać najlepszą strategię negocjacji, sądu czy przewalutowania,
- opracowują spersonalizowane plany finansowe.
Wspólne działanie w grupach frankowiczów również zwiększa szanse na sukces. Zrzeszenia liczące już ponad 40 tysięcy osób umożliwiają wymianę doświadczeń, obniżenie kosztów obsługi prawnej nawet o połowę oraz skuteczną reprezentację wobec banków i instytucji państwowych.
Postępowania sądowe stają się coraz skuteczniejsze – ponad 90% spraw frankowych zakończyło się korzystnie dla kredytobiorców, a czas oczekiwania skrócił się do około półtora roku. Ważne jest wsparcie doświadczonej kancelarii, kompletny zestaw dokumentów i gotowość na proces oraz ewentualne czasowe zawieszenie spłaty rat.
Restrukturyzacja zobowiązań to opcja dla osób z tymczasowymi problemami finansowymi. Banki mogą:
- wydłużyć okres spłaty nawet o 10 lat,
- zawiesić spłatę części należności na 6 miesięcy do 2 lat,
- dostosować harmonogram spłaty do możliwości klienta.
To daje czas na poprawę kondycji finansowej lub podjęcie dalszych działań prawnych.
Systematyczne monitorowanie sytuacji makroekonomicznej pomaga lepiej orientować się w ryzykach. Należy zwracać uwagę na:
- decyzje Szwajcarskiego Banku Narodowego w sprawie stóp procentowych,
- indeks SARON, kluczowy dla oprocentowania kredytów frankowych,
- długoterminowe prognozy kursu franka do złotego publikowane przez instytucje finansowe.
Najlepsze efekty przynosi łączenie kilku strategii. Raport KNF wskazuje, że osoby stosujące trzy lub więcej metod ograniczania ryzyka osiągają aż o 40% większą skuteczność w redukcji kosztów obsługi zadłużenia niż korzystający z jednej opcji, co przekłada się na większy komfort i bezpieczeństwo finansowe.
Rynek kredytów hipotecznych opartych na franku szwajcarskim w Polsce zmienia się bardzo dynamicznie. Około 400 tysięcy czynnych umów wzbudza szczególne zainteresowanie ze względu na rosnącą niepewność gospodarczą oraz zmieniające się przepisy prawne.
Największym wyzwaniem dla kredytobiorców pozostaje fluktuacja kursu franka. Od 2022 roku notowane są silne wahania jego wartości — w pierwszej połowie 2023 roku miesięczne różnice sięgały nawet 5-7%. Wzrost kursu o zaledwie 10 groszy powoduje zwiększenie raty o 150 do 200 zł przy zadłużeniu na poziomie 300 tysięcy franków.
Dodatkowo w Szwajcarii obserwujemy wzrost stóp procentowych. Narodowy Bank Szwajcarii podniósł je z -0,75% w 2021 roku do 1,75% dwa lata później, co oznacza wzrost kosztów obsługi zobowiązań nawet o 20-25%. Eksperci przewidują kolejne podwyżki w nadchodzących miesiącach.
Niejasności prawne stanowią kolejny istotny problem. Mimo korzystnych rozstrzygnięć przed Trybunałem Sprawiedliwości UE i Sądem Najwyższym, polskie sądy różnie orzekają w szczegółowych kwestiach spłaty. Z raportu KNF z II kwartału 2023 roku wynika, że rozbieżności dotyczą m.in.:
- rozpoczęcia biegu przedawnienia,
- zasad wyliczania kwot do zwrotu,
- sposobu naliczania odsetek.
W efekcie identyczne sprawy mogą kończyć się różnymi wyrokami, w zależności od sądu.
Na 2024 rok resort finansów planuje wdrożenie kompleksowych rozwiązań dla posiadaczy kredytów walutowych. Rozważane działania to m.in.:
- utworzenie funduszu wsparcia o wartości 5 miliardów złotych,
- ujednolicenie zasad ugód,
- mechanizmy podatkowe zachęcające do przewalutowań.
Dane KNF wskazują, że do końca 2023 roku 35% banków umożliwiało przewalutowanie kredytów z redukcją kapitału w zakresie 15-30%. Przewiduje się, że w ciągu dwóch lat taki program wdroży nawet 70-80% instytucji finansowych.
Produkty minimalizujące ryzyko kursowe zyskują na popularności, w tym:
- swapy walutowe,
- polisy zabezpieczające przed zmianą oprocentowania.
W ubiegłym roku z takich rozwiązań skorzystało ponad 42 tysiące osób, a prognozy wskazują na wzrost użytkowników o połowę w perspektywie dwóch lat.
Nowe technologie znacząco wpływają na sektor finansowy. Już 63% osób spłacających kredyty we franku korzysta z aplikacji monitorujących kursy oraz wysokość rat. Firmy fintech oferują zaawansowane narzędzia umożliwiające:
- wybór najlepszego momentu zakupu waluty,
- prognozowanie wysokości rat,
- integrację z systemem bankowości online.
Na rynku prawniczym widoczna jest konsolidacja kancelarii zajmujących się sprawami frankowymi — obecnie 80% procesów prowadzi zaledwie 25 kancelarii, co usprawnia procedury i podnosi skuteczność działań.
Organizacje zrzeszające frankowiczów również przechodzą metamorfozę, zatrudniając specjalistów i aktywnie uczestnicząc w dialogu dotyczącym zmian prawnych. W 2023 roku liczba członków takich stowarzyszeń wzrosła o 35%.
Mediacje i arbitraż stają się coraz popularniejszą alternatywą dla kosztownych i długotrwałych sporów sądowych. Przykładowo, Sąd Polubowny przy KNF odnotował wzrost spraw frankowych o 127% w minionym roku.
Wyzwania związane z kredytami we franku to przede wszystkim niestabilność waluty, rosnące koszty finansowania oraz skomplikowana sytuacja prawna. Jednocześnie rozwija się coraz więcej narzędzi, rozwiązań i instytucji, które wspierają kredytobiorców i otwierają nowe perspektywy na przyszłość.
